ΠΑΥΛΟ ΒΟΙΩΤΙΑΣ – Στα χνάρια της ιστορίας και του μύθου
Το Παύλο είναι ένα όμορφο χωριό της Βοιωτίας, χτισμένο αμφιθεατρικά σε λόφο ύψους 300 μέτρων, στη βορειοανατολική πλευρά του νομού. Το κλίμα της περιοχής είναι ξηρό και ιδιαίτερα υγιεινό. Απέχει 120 χλμ. από την Αθήνα, ενώ από τη Λιβαδειά 25 χλμ.
Σύμφωνα με την απογραφή του 2021 το χωριό αριθμεί 932 κατοίκους. Οι κάτοικοί του ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία, την κτηνοτροφία και την αμπελουργία, αποτελώντας έναν ζωντανό και παραγωγικό πληθυσμό.
Το Παύλο διαθέτει δημοτικό σχολείο, νηπιαγωγείο, λαογραφικό μουσείο, δημοτική βιβλιοθήκη, γήπεδο ποδοσφαίρου, μίνι μάρκετ, καφέ, ταβέρνες, κουρείο, φαρμακεία και ενεργούς συλλόγους όπως ο Πολιτιστικός Σύλλογος Παύλου “Υηττός”, ο Σύλλογος Γυναικών Παύλου και ο Σύλλογος Γονέων & Κηδεμόνων Δημοτικού Σχολείου & Νηπιαγωγείου Παύλου.
Στην καρδιά του χωριού βρίσκονται δύο όμορφες πλατείες, καθεμία με τον δικό της χαρακτήρα. Η παλιά πλατεία αποτελεί το παραδοσιακό σημείο συνάντησης των κατοίκων και των επισκεπτών, περιτριγυρισμένη από καφέ και ταβέρνες που προσφέρουν ζεστή φιλοξενία και γεύσεις της τοπικής κουζίνας. Η νέα πλατεία, πιο σύγχρονη και λειτουργική, είναι εξοπλισμένη με υπαίθρια όργανα γυμναστικής, προσφέροντας χώρο για άθληση, ψυχαγωγία και χαλάρωση μέσα σε ένα ευχάριστο περιβάλλον.
Ο επισκέπτης εντυπωσιάζεται από τα οικοδομήματα του χωριού, ειδικά από όσα είναι χτισμένα με την χαρακτηριστική φαιά ντόπια πέτρα, πελεκημένη με μαστοριά σε πολυγωνικά σχήματα από τεχνίτες της Κοζάνης τον περασμένο αιώνα.
Η ιστορία του Παύλου είναι βαθιά ριζωμένη στο χρόνο. Από αρχαιολογικά ευρήματα και μελέτες έχει αποδειχθεί ότι η περιοχή κατοικείται αδιάλειπτα από τη Λίθινη Εποχή. Πάντοτε ήταν δορυφόρος της αρχαίας πόλης Υηττού. Η ονομασία του χωριού έχει λατινική ρίζα (Paolo – Παύλο), και δόθηκε κατά τη διάρκεια της Λατινοκρατίας, επειδή το χωριό ήταν μικρό (Paolo = μικρό) σε σύγκριση με τη σημαντικότερη Υηττό.
Η παρουσία του ανθρώπου και η πλούσια πολιτιστική κληρονομιά αποτυπώνονται στα αξιόλογα μνημεία του τόπου:
- Ο Ιερός Ναός του Αγίου Ιωάννου, του 14ου αιώνα, με αγιογραφίες και θολωτή οροφή, σε ρυθμό βασιλικής.
- Ο ενοριακός ναός του Αγίου Αθανασίου, κτισμένος το 1892 σε βυζαντινό ρυθμό με τρούλο.
- Το παλαιό δημοτικό σχολείο, χτισμένο το 1911 με χρήματα του κληροδοτήματος Ανδρέα Συγγρού, με σχέδια του μηχανικού Δ. Καλλία και προσωπική εργασία των κατοίκων.
Στο παλαιό σχολείο στεγάζεται και το Λαογραφικό Μουσείο Παύλου, που ιδρύθηκε το 1918 και φιλοξενεί πλούσια εκθέματα από την καθημερινή ζωή του παρελθόντος, μαζί με φωτογραφικό υλικό και επιμελημένες επεξηγηματικές πινακίδες.
Σε απόσταση 3 χλμ. βόρεια του χωριού βρίσκεται ο Αρχαιολογικός Χώρος της Υηττού, που γνώρισε μακρά περίοδο κατοίκησης έως τον 18ο αιώνα. Ιδρυτής της Υηττού θεωρείται, σύμφωνα με τον Ησίοδο, ο Μινύας άρχοντας Υηττός, που βρήκε καταφύγιο στον Ορχομενό. Η πόλη είχε ακρόπολη, τείχη με δύο πύλες, ναούς αφιερωμένους στον Ηρακλή, τον Δία, τον Ασκληπιό και τον Διόνυσο, αγορά, δεξαμενές και κρήνες. Κατά τη ρωμαϊκή περίοδο άνθισε και απέκτησε πολυπολιτισμικό χαρακτήρα, ενώ υπήρξε και έδρα επισκόπου στους πρώτους βυζαντινούς χρόνους.
Η ιστορία συνεχίζεται με ναούς χτισμένους πάνω σε αρχαία ερείπια, όπως:
- Ο ναός του Αγίου Νικολάου, στη θέση του ναού του Σωτήρος Ασκληπιού, με εντοιχισμένη αφιερωματική μαρμάρινη στήλη.
- Ο ναός του Αγίου Μάρκου, κατάλοιπο της ενετικής περιόδου, με ασυνήθιστο προσανατολισμό προς τα νοτιοανατολικά.
- Οι ναοί των Αγίων Γεωργίου και Βασιλείου, με αρχαία δομικά υλικά και επιτύμβιες στήλες.
- Ο ναός του Οσίου Δαυίδ., μέσα σε καταπράσινο χώρο, ιδανικό για περίπατο και περισυλλογή.
Στον λόφο του Παλαιοκάστρου, στα βόρεια του χωριού, υπήρχε αρχαίο κάστρο, φρυκτωρία και ναός. Εκεί η θέα είναι εντυπωσιακή.
Τέλος, αξίζει να αναφερθεί και η Παναγία στο Ράδι, στον εγκαταλελειμμένο πλέον οικισμό που υπήρξε δορυφόρος της Υηττού. Ο ναός της, του 14ου αιώνα, διασώζει αγιογραφίες του 1721.
Επίσης, στην είσοδο του Παύλου από το Κάστρο, δεσπόζει η Παναγία της Βαριάς, ναός του 20ού αιώνα με όμορφη, καταπράσινη αυλή, ιδανική για χαλάρωση.
ΠΗΓΗ: Άγγελος Φ. Ζάντζας – Ορχομένια-Υηττία-Παύλο Βοιωτίας με τη σκαπάνη του λόγου (Μύθος – Ιστορία – Έθιμα)Ο Παύλος (ή το
βίντεο από blackdim
